قند
هر آنچه در مورد قند، انواع مختلف آن و فواید و ضررهایش باید بدانید
- مصرف قند و شکر در میان ایرانی ها بسیار زیاد است.
- نوشیدنی مرسوم کشور ما چای است که اکثریت مردم آن را با قند سفید می نوشند.
- یا شیرینی های محبوب استان های مختلفی همچون آذربایجان، به‌شدت شیرین بوده و حاوی مواد قندی بسیار زیادی هستند.
- همچنین غذاهایی هم همانند حلیم داریم که با شکر مزه‌دار می شوند و این نشان می دهد.
- که ما ایرانی ها، به شدت به قند و شکر در انواع غذا، خوراکی، نوشیدنی و دسر وابسته هستیم.
- بدون شک، همه از مضرات مصرف بیش از اندازه قند و شکر زیاد شنیده ایم.
- اما آیا دقیقا می دانید که کربوهیدرات ها به چند دسته تقسیم می شوند و فواید و ضررهای هرکدام از آن ها چیست؟
- اگر پاسختان منفی است، پیشنهاد می کنیم تا در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
- علاوه بر معرفی گونه های مختلف قند، در مورد تاثیرات آن ها روی بدن انسان هم برایتان توضیح دهیم.
کربوهیدرات های پیچیده و ساده چیستند؟
کربوهیدرات ها به صورت کلی به دو دسته ساده و پیچیده دسته‌بندی می شوند.
- کربوهیدرات های پیچیده، از ترکیب چندین قند ساده تشکیل شده که با هم پیوند شیمیایی برقرار کرده اند.
- هر چه شاخه ها و زنجیره های اتصالی مولکول قندهای ساده با هم بیشتر باشد، قند پیچیده تر است.
- بعلاوه، روند شکسته شدن پیوند آن ها نیز طولانی تر خواهد شد و در نتیچه تاثیر کمتری در میزان قند خون در بدن انسان خواهد داشت.
- کربوهیدرات های پیچیده، در دانه‌های خوراکی کامل همانند جو، برنج قهوه ای، گندم آلمانی، جودوسر و دانه چاودار به وفور یافت می شود.
- اما کربوهیدرات های ساده، می توانند مونوساکارید (یک مولکول قند) یا دی ساکارید (دو مولکول قند) باشند.
- این عناصر به سادگی و بسیار سریع هضم شده و قند را در جریان خود منتشر می کنند.
- مونوساکاریدهای اصلی شامل گلوکز و فروکتوز هستند.
- دی ساکاریدهای اصلی هم سوکروز (متشکل از گلوکز و فروکتوز) و لاکتوز (متشکل از گالاکتوز و گلوکز) را شامل می شوند.
گلوکز چیست؟
- گلوکز، منبع ابتدایی و اصلی تامین انرژی بدن است که همه سلول ها از آن برای انجام فعالیت های خود بهره می گیرند.
- هنگامی که از قند خون صحبت می کنیم، در واقع از میزان گلوکز موجود در خون سخن می گوییم.
- هنگام مصرف کربوهیدرات ها، بدن آن ها را به مولکول های گلوکز تجزیه می کند.
- وقتی میزان گلوکز خون افزایش می یابد.
- سلول های لوزالمعده با ترشح انسولین به سلول های بدن اعلام می کند که گلوکز را از خون دریافت کرده و آن را جذب کنند.
- هنگامی که سلول ها شکر را از خون جذب می کنند، میزان قند خون نیز کاهش می یابد.
ماد مغذی گلوکز
- شاخص گلیسمی (GI) نشان دهنده این است که خوراکی ها با چه سرعتی میزان قند خون را پس از صرف غذا افزایش می دهند.
- غذاهایی که شاخص گلوکز بالایی دارند، خیلی راحت به گلوکز تجزیه می شوند.
- به صورت کلی باید گفت که شاخص گلوکز، مقدار قندی را نشان می دهد که پس از مصرف کربوهیدرات‌ها در بدن آزاد می شود.
- این شاخص از ۱ تا ۱۰۰ درجه بندی شده است.
- شاخص گلوکز بالا برای یک کربوهیدرات یعنی اینکه آن کربوهیدرات پس از مصرف، قند خون را در مدت کمی به مقدار زیادی بالا می برد .
- به عبارت دیگر قند خود را فوری در بدن آزاد می کند و در نتیجه منجر به ترشح مقدار زیادی انسولین در بدن می شود.
- لازم به اشاره است که گلوکز به تنهایی مزه شیرین ندارد و در نتیجه پیوند با فروکتوز و ساکروز، طعم شیرین پیدا می کند.
گلوکز چه تاثیری روی بدن انسان دارد؟
- تحقیقات ثابت کرده اند که گلوکز محرکِ ترشح انسولین از پانکراس (لوزالمعده) است که در نتیجه آن، دو هورمون به نام های لپتین و گرلین هم ترشح می شوند.
- لپتین به عنوان فرونشاننده و پیشگیری‌کننده‌ی اشتها شناخته می شود و گرلین نیز افزایش‌دهنده اشتهاست.
- گمانه‌زنی می شود که غذاهایی با شاخص گلوکز پایین (همانند دانه های خوراکی کامل،پروتئین ها)، ترشح گرلین را کاهش داده و در نتیجه موجب تنظیم احساس سیری می شوند.
فروکتوز چیست؟
- فروکتوز یا قند میوه، همان طور که از نامش پیداست به صورت طبیعی در میوه ها، عسل، نیشکر (ساکروز) و شربت غلیظ فروکتوز ذرت وجود دارد.
- این قند بسیار شیرین است به طوری که می توان گفت حدود ۱٫۵ برابر از شکر نیشکر (قند سفید) شیرینی بیشتری دارد.
- از آنجا که میزان مصرف جهانی شیرین‌کننده‌ها همانند استفاده از شربت غلیظ فروکتوز ذرت در نوشیدنی ها و غذاهای امروزی افزایش یافته است.
- گفته می شود که میزان مصرف فروکتوز از اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی تاکنون چهار برابر شده است.
ماد مغذی فروکتوز
- فروکتوز در طول هضم غذا، به‌طور مستقیم جذب جریان خون می شود و روی تولید انسولین یا بالا و پایین شدن میزان گلوکز خون هیچ تاثیری ندارد.
- نتیجتا، شاخص گلوکز آن بسیار پایین و به طور میانگین حدود ۱۹ است.
- به همین خاطر زمانی احساس می شد که این کربوهیدرات می تواند برای ساخت حبه های قند مناسب باشد.
- از این رو این مساله در حال حاضر به موضوع تحقیقاتی برخی کارشناسان تبدیل شده است.
- شیرین‌کننده‌هایی همانند HFCS (شربت غلیظ فروکتوز ذرت) به دلیل حضور گلوکز، شاخص گلیسمی بالاتری دارند.
- گفته می شود که گلوکز این مواد ممکن است به افزایش بیماری های مربوط به قلب و رگ ها یا دیابت نوع دو دامن بزند.
فروکتوز چه تاثیری روی بدن انسان دارد؟
- تاثیر فروکتوز روی بدن با گلوکز متفاوت است و سوخت و ساز آن در کبد صورت می گیرد.
- در نتیجه، در مقایسه با قندهای ساده، میزان قند خون (گلوکز) بلافاصله پس از مصرف فروکتوز افزایش نمی یابد.
- اما وقتی فروکتوز زیادی مصرف کنید، کبد قادر نیست با سرعت لازم آن را هضم کند.
- در نتیجه شروع به تولید چربی می کند که در خون حمل شده و به عنوان تری گلیسیرید (چربی اصلی بدن) ذخیره می شود.
- محققان ثابت کرده اند که مصرف مقدار زیادی فروکتوز می تواند منجر به افزایش میزان اشتها شود.
- که این کار را با کاهش توانایی بدن در استفاده از انسولین و توقیف چرخه گرلین انجام می دهد.
- در حالی که بیشتر مبتلایان به دیابت توان هضم ساکروز را ندارند.
- اما بیشتر آن ها بدون اینکه در میزان قند خونشان تغییر محسوسی ایجاد شود، می توانند مقدار اندکی میوه و فروکتوز مصرف کنند.
- در آخر اشاره کنیم که مصرف زیاد شیرین‌کننده‌ها ممکن است به افزایش میزان قند خون، چربی و فاکتورهای چاقی، بشود.
سوکروز چیست؟
- سوکروز، همان حبه های سفید رنگ قند است که از نیشکر و چغندر قند تولید می شود.
- سوکروز نوعی دی ساکارید است که ۵۰ درصد از گلوکز و ۵۰ درصد از فروکتوز شکل گرفته است و خیلی سریع تجزیه شده و به تکه های کوچک تقسیم می شود.
مواد مغذی فروکتوز
- شاخص گلیسمی سوکروز، به دلیل وجود گلوکز ۶۵ است.
- از آن جا که از گلوکز و فروکتوز درست شده است.
- ممکن است مشکلات یاد شده در بخش فروکتوز را برای فرد ایجاد کند؛ یعنی به راحتی هضم نشده و به چربی تبدیل شود .
- در نهایت موجب چاقی شود. همچنین، گلوکز موجود در آن نیز موجب افزیش گلوکز خون می شود.
- افراد مبتلا به دیابت باید مراقب غذاهایی باشند که حاوی سوکروز است و از مصرف آن ها پرهیز کنند.
منبع:روزیاتو
